Türkiye Türkçesinin tarihsel gelişimi yazılı metinler ile başlar. Asırlar boyunca Türkler tarafından kurulan farklı medeniyetler çok geniş topraklara yayılmıştır. Bu nedenle Türk ulusunun kurduğu devletlerde konuşulan dil de birçok milletin hakimiyetiyle zenginleşmiştir. Türk dili binlerce yıllık geçmişi ile farklı medeniyetlerle organik bir bağ kurmuştur. Dolayısıyla Türkçenin diğer dillerden etkilenerek gelişim gösterdiğini vurgulamak gerekir. Türkiye Türkçesi de bu süreçte farklı dillerin etkisiyle değer kazanmıştır. Türkiye Türkçesinin tarihi gelişimi hakkında eski kaynaklardan günümüze ulaşan bilgilere bakmak gerekir.
Türklerin tarihsel gelişimi binlerce yıllık geçmişe dayanır. Eski Türklerin konuştuğu Türkçe özellikleri bakımından birbirinden farklılık gösterebilir. Eski Türkçe denildiğinde Karahanlı, Göktürk ve Uygur gibi tarih sahnesinde öne çıkan devletlerin tarihine bakılmalıdır. Türklerin tarihsel açıdan gelişim gösterdiği Orta Asya dışında çok geniş topraklara yayıldıkları bilinir. Yazılı metinlerden öncesi karanlık dönem olarak adlandırılırken eski Türkçe denilen dönem ise 7. ve 11. yüzyıllar arasındaki dönemdir. Göktürk Devleti’nin tarihsel alandaki rolünden bu yana Türkçenin söz varlığı, biçim ve ses olarak son derece duru yapıdadır.
Türkçenin Tarihi Gelişimi
Türkçenin tarihsel gelişimi özelliklerine bakıldığında 11. yüzyıldan sonrasında hızlı bir ilerleme görülür. Orta Asya’daki ata topraklarından Anadolu’ya doğru göç etmeye başlayan Türkler Batı Anadolu ve Karadeniz’in kuzeyine kadar yayılmıştır. Bu bölgelerde halkın dili ile kaynaşan Türkçenin çeşitlendiğini söylemek mümkündür. Türkçenin çeşitlendiği türler Batı Türkçesi ve Kuzey-Doğu Türkçesi şeklinde sınıflara ayrılabilir. Türkçenin tarihi gelişimi sırasında şu dönemlere dikkat etmek gerekir:
- Altay çağı Türkçesi (Arap dilleri ve Moğolca ile birlikte)
- En eski Türkçe çağı (Moğol, Türk, Mançu, Tunguz dilleri)
- İlk Türkçe çağı
- Eski Türkçe devresi (Göktürk ve Uygur)
- Orta Türkçe devresi (Karahanlı)
- Yeni Türkçe devresi (Batı Türkçesi ve Osmanlı Türkçesi)
- Modern Türkçe Devresi (Özbek Türkçesi, Türkmen Türkçesi ve Kazak Türkçesi
Görüldüğü üzere Türkiye Türkçesinin tarihi gelişimi de bu sıralamada kendine yer bulur. Batı Türkçesinin de kendi içinde 3 farklı aşamaya ayrıldığını söylemek mümkündür. Bu Türkçenin en yaygın kullanım alanı yazılı kaynaklardan takip edilir.
Türkiye Türkçesi Tarihi Gelişimi
Türkiye Türkçesinin tarihsel gelişimi, üç devre halinde mercek altına alınabilir. Eski Anadolu Türkçesi adı verilen ilk dönem 13. ve 15. yüzyıllar arasını kapsar. Bu devre batı Türkçesi olarak bilinen modern dilin ilk temelini oluşturur. Eski Türkçe özelliklerini taşır ve Osmanlının da ilk yazı dilini oluşturur. Bu evre Selçuklularda ve Anadolu beyliklerinde yaygın bir şekilde kullanılmış ve henüz Farsça ve Arapça kelimelerle fazla karışmamıştır.
Eski Anadolu Türkçesinin hemen ardından Osmanlı Türkçesi dönemi gelir. Bu dönem ise 16. ve 20. yüzyıl tarihleri arasını kapsar. Bu dönemde eski Türkçenin izleri tamamen kaybolmuş ve Osmanlının yayılmacı politikasıyla yeni bir dil oluşmuştur. Farsça ve Arapça tesirinin fazla hissedildiği 5. asır Osmanlı devletinin yazı dili olarak da kullanılır. Son olarak 1908 yılı İkinci Meşrutiyet dönemiyle birlikte günümüze ulaşan Türkiye Türkçesi döneminden söz edilebilir.
Türkçenin Tarihi Gelişimi Kısaca
Türkiye Türkçesinin gelişimi kısaca bahsetmek gerekirse İkinci Meşrutiyet ile başlar. Günümüzde hala devam eden bu Türkçede Farsça ve Arapça kelimeler nispeten daha azdır. Ancak bu dönemde modernleşme ile birlikte Fransızca ve İngilizce kelimeler dile etki gösterir. İlk Türkçüler dilde sadeleşme hareketi başlattıktan kısa bir süre sonra yazı ve konuşma dili sadeleşir. Alfabenin değişimi ile birlikte Türkiye Türkçesinin tarihi gelişimi konusunda önemli bir adım atılmış olur.
